LANDELIJKE FIELDLABS

Innoveren in de bibliotheeksector is niet nieuw, we zijn superinnovatief. We werken tenslotte dagelijks hard aan de transitie van een traditioneel ‘huis vol boeken’ naar de ‘huiskamer van de stad’, met een steeds belangrijkere maatschappelijke rol. Dit vraagt om samen optrekken, inzicht in financieringsmogelijkheden, opschalingsmogelijkheden, enzovoort. Hier komen ook de Fieldlabs om de hoek kijken. 

WAT IS EEN LANDELIJK FIELDLAB?

Binnen Fieldlabs wordt onderzoek gedaan, worden pilots uitgevoerd en innovaties opgeschaald. Hiervoor is geld, begeleiding en een netwerk beschikbaar, Fieldlabs zijn dus omgevingen waarbinnen innovaties verder kunnen worden gebracht. Bijvoorbeeld die pilot die je in je eigen bibliotheek een succes was en die zeer geschikt is voor landelijke opschaling. Of misschien loop je al langer met een vernieuwend idee rond dat bovenlokaal interessant is? Zomaar een paar voorbeelden waarvoor een Fieldlab dé plek voor zijn!

Een Fieldlab is een praktijkomgeving waarin bibliotheekvoorzieningen, partners, kennisinstellingen en bedrijven doelgericht oplossingen ontwikkelen, testen en implementeren. In een Fieldlab leren alle partijen ook de gevonden oplossingen toe te passen. De Fieldlabs sluiten aan de maatschappelijke opgaven en of de stelselopgave uit de netwerkagenda. De behoefte van gebruikers staat centraal en we innoveren met behulp van het innovatieproces. In de Fieldlabs wordt vanuit collectiviteit van het netwerk gewerkt. 

Fieldlabs helpen initiatieven verder door: 

1.         Ondersteuning: wanneer jouw project is geselecteerd als Landelijk Fieldlab krijg je begeleiding vanuit het kernteam innovatie/een POI. Enkele uren per week kan deze coach inzetten om expertise te delen en praktische taken uit te voeren. De coach helpt je bij het innovatieproces, het valideren van je idee en het opzetten van experimenten. Daarnaast kan de coach zijn/haar netwerk inzetten, je helpen het beste team samen te stellen en met je op zoek gaan naar meer financiële middelen.  Daarnaast zijn innovatie expert en verschillende trainingen en opleidingen beschikbaar.

2.         Financiële middelen: er is geld beschikbaar om het innovatieproces te financieren. Per fase van het innovatieproces krijgt een fieldlabproject deze middelen toegekend. Van deze middelen kan je bijvoorbeeld uren van jou en je collega’s betalen, producten inkopen of experts inhuren. Soms is deze financiering onvoldoende om het hele product van te ontwikkelen. Dan helpen we om ook andere bronnen van financiering aan te boren. 

3.         Bibliotheeknetwerk: In Fieldlabs wordt altijd vanuit de collectiviteit van het netwerk gewerkt. Dat betekent dat altijd een of meerdere bibliotheken samen met een of meer POI's (Provinciale ondersteuningsinstellingen) en de KB werken aan oplossingen. Wordt een project opgenomen als een Landelijk Fieldlab, dan ontstaat betrokkenheid bij het landelijke innovatienetwerk en extra aandacht voor het project bij regionale en landelijke innovatieactiviteiten. Daarnaast legt een fieldlabnetwerk gewicht in de schaal bij het vinden van middelen. Innovaties spelen zich via de Fieldlabs dus ook ‘in de kijker’.

LANDELIJK EN REGIONAAL

Fieldlabs bestaan op twee niveaus: landelijk en regionaal. Een Regionaal Fieldlab kan op den duur een Landelijk Fieldlab worden, maar een project kan ook direct als Landelijk Fieldlab worden geselecteerd. POI’s zijn verantwoordelijk voor Regionale Fieldlabs en helpen om in de regio te experimenteren. Indien er een landelijk belang en landelijke potentie is, kan een Fieldlab landelijk worden. Vaak werken hierin meerdere bibliotheken, POI’s en de KB samen. 

Landelijke Fieldlabs worden geworven en geselecteerd door de Stuurgroep Landelijke Fieldlabs, ondersteund door het Kernteam Innovatie. 

LOKALE INITIATIEVEN OF STRATEGISCHE THEMA’S 

Twee à drie keer per jaar vind er een selectieronde plaats voor nieuwe Landelijke Fieldlabs. Die kunnen vanuit twee perspectieven ontstaan:

•          Lokale of regionale initiatieven 

•          Strategische thema’s 

Lokale of regionale initiatieven

In het land wordt veel geïnnoveerd, zowel bij bibliotheken als POI’s. Wanneer er nieuwe Landelijke Fieldlabs worden geworden vanuit lokale initaitieven gaan we op zoek naar innovaties die ergens in het land al gestart zijn. Ze kunnen nog in een vroege fase verkeren (niet verder dan een uitgewerkt idee) of ze kunnen al gevalideerd en ontwikkeld zijn en rijp zijn voor landelijke opschaling in de sector. We werven en selecteren projecten die onder andere aansluiten bij de netwerkagenda, landelijke potentie hebben en baat hebben bij een landelijke aanpak zoals in een Landelijk Fieldlab.

Strategische thema’s 

Sommige thema’s zijn extra belangrijk voor de toekomst van de bibliothekensector. Denk aan laaggeletterdheid bij jongeren en nieuwe toepassingen met kunstmatige intelligentie. Het kan van alles zijn. Wanneer we Landelijke Fieldlabs werven en selecteren vanuit strategische thema’s, worden eerst deze thema’s gekozen. Dit gebeurt met veel input uit het land door de experts van de Stuurgroep Landelijke Fieldlabs en het Kernteam Innovatie. Wanneer de thema’s geselecteerd zijn halen we het net op. We onderzoeken welke ideeën, onderzoeksvragen of projecten er in het land zijn binnen deze thema’s. Op basis van deze input uit het land, wordt een nieuw Fieldlab geselecteerd of samengesteld. Het kan ook hier gaan over een regionaal project die opschaalpotentie heeft, maar het kan ook zijn dat er een team wordt geselecteerd om een bepaald onderzoek op te pakken. Vereist is in ieder geval dat dit nieuwe Landelijke Fieldlab bijdraagt aan één of meerdere strategische thema’s. 

MEER WETEN

Op innovatiebieb.nl lees je meer over innoveren en Landelijke Fieldlabs. Je vindt hier onder andere hoe werving en selectie werkt, welke faciliteiten er zijn voor Fieldlabs en je wordt op de hoogte gehouden van de huidige Landelijke Fieldlabs. 

Na het lezen van deze informatie nog vragen? Neem contact op met het Kernteam Innovatie via info@innovatiebieb.nl