Online Marktplaats

De zelfredzaamheid van inwoners vergroten doordat zij in de Bibliotheek zelf onderling activiteiten organiseren ten behoeve van een leven lang leren. Passend bij de drie ambities van de Bibliotheek AanZet (2020-2025)
- De Bibliotheek is de spil in het lokale en landelijke netwerk rondom zelfredzaamheid en informeel/non-formeel leren.
- De Bibliotheek is een belangrijke plek voor inwoners op het gebied van leven lang leren, persoonlijke ontwikkeling en informatie.
- De Bibliotheek biedt een vrij toegankelijke plek, online en offline, waar communities uitgenodigd worden om te halen en te brengen. Daarmee wordt de bibliotheek van en voor de stad, de wijk of het dorp (OF/BY/FOR/ALL).

• 2021

2021:
- Probleem omtdekken
- Probleem definieren
- Oplossing ontdekken
- Oplossing valideren
- Techniek en ontwerp
- Eerste implementatie

2022:
- Bouw, meet, leer (iteratieve doorontwikkeling volgens design thinking aanpak en Scrum framework).

Resultaat:
- Een schaalbaar webbased online marktplaats waarop gebruikers hun interesses kunnen achterlaten en zich kunnen abonneren op een thema.
- Eindevaluatie inclusief aanbevelingen landelijk opschalen.

Toelichting schaalbaarheid:
De functionaliteiten zijn ontwikkeld op het Virtueel Bibliotheek Platform (VBP), een gezamelijke infrastructuur waarop meerdere bibliotheken bouwen aan een virtuele vestiging. Voor alle openbare bibliotheken die aangesloten zijn op dit webplatform is dit concept dupliceerbaar.

- Het is voor de doelgroep niet vanzelfsprekend dat de bibliotheek een plek is om A) cursussen te organiseren en B) cursussen te volgen. De bibliotheek heeft een erg serieus imago en staat niet als ‘evenementencentrum’ op de kaart. Wel ziet ruim 80% van de bibliotheekbezoekers de bibliotheek als een plek om zich te ontwikkelen! Weinig bezoekers zien de activiteiten als manier om zichzelf te ontwikkelen. Slechts 10 van de 227 respondenten geeft aan dit bij activiteiten te kunnen vinden. Toch geeft 30% aan wel eens een activiteit te hebben gedaan. Blijkbaar leggen zij de link niet tussen een activiteit en zelfontwikkeling.
- Het overgrote deel ‘mist’ geen activiteiten. Daar is ook niet vaak belangstelling voor. Als reden wordt aangegeven dat er geen interesse is, geen behoefte en geen tijd.
- Leren wordt vooral geassocieerd met school/studie en loopbaan-leren. Daar zijn weinig mensen naar opzoek en het roept vaak geen positieve associaties op. Vooral (semi-)formeel, maar niet het informele leren. Benoem het ‘leren’ dus niet expliciet. Ook niet levenslang leren, dat intimiderend overkomt.
- Het leren vindt niet altijd plaats met een docent en leerling(en). Het kan ook op basis van gelijkwaardigheid. Mensen met een expertise, passie of hobby die in gezamenlijkheid kennis uitwisselen over een thema en elkaar verder helpen.
- Het is voor een organisator van belang om online de (uitstraling en faciliteiten van) workshopruimte te kunnen zien, zodat een goed beeld gevormd wordt van de mogelijkheden en of het sferisch passend is.
- Veel mensen geven aan via sociale media in aanraking te komen met soortgelijke campagnes of activiteiten van gelijke aard. Daar liggen kansen om hen te bereiken.
- Zogeten ‘life events’ (18 jaar, kopen van een huis, eerste baan, zwangerschap, etc.) kunnen een (urgente) reden zijn om activiteiten bij te wonen.
- Mensen hebben een plek nodig om af te spreken. Bibliotheken kunnen daar een rol spelen, mits de openingstijden passend zijn (ook avonduren).
- Speel vooral in op lokale gemeenschappen. In ons geval: onderscheid interesses per gemeente of zelfs per bibliotheek.
- Zorg dat je als bibliotheken een kwaliteitscheck inbouwt dat deelnemers weten dat de inhoud en organisator betrouwbaar is.

Het was lastig om bij gebruikers bekend te maken dat zij hun interesses kunnen delen via een formulier en zorgen dat zij dit ook daadwerkelijk gaan doen. Het is een heel nieuwe vorm die tussen bibliotheekbezoeker/-lid en bibliotheek niet als gebruikelijk/vanzelfsprekend wordt beschouwd. De uiteindelijke interactie valt tegen!

Wat we in de toekomst kunnen doen, is nieuwe leden direct bij hun lid worden informeren over de mogelijkheid hun interesses te delen en zich te kunnen abonneren op interesses, zodat wij onze dienstverlening en communicatie kunnen aanpassen aan hun behoeften. Ook kunnen we het ‘tell a friend principe’ toepassen door mensen te stimuleren ook anderen die mogelijk geïnteresseerd zijn in hetzelfde thema te vragen hun interesses ook te delen. Verder moet het makkelijker je bij een bestaande interesse te voegen, bijv. met behulp van een snelle ‘+1 knop’.

Het is ook raadzaam om andere manieren te verzinnen waardoor je input ophaalt van bezoekers. Bijvoorbeeld net een poll waar mensen heel gericht kunnen kiezen tussen drie onderwerpen waar zij graag een workshop van willen bijwonen, en vervolgens vragen of zij zelf een actieve rol willen spelen hierin. Deze push-strategie is mogelijk effectiever dan de pull-vorm die het huidige formulier nu heeft.

Jongeren geven aan dat challenges hen kan inspireren om zichzelf te ontwikkelen. Bijvoorbeeld met gelijkgestemden, rolmodellen/(lokale) influencers. Zorg ervoor dat zij in deze challenges zichtbaar hun vooruitgang kunnen zien. Dat geeft hen bevestiging dat zij het niet voor niks doen en geeft reden om door te gaan. Gamification is een beproefde methode om progressie zichtbaar te maken.

Algemene toepassing
Het concept is zeker geschikt voor bibliotheken die meer vraaggestuurd of volgens OF/BY/FOR/ALL principes samen met gebruikers hun activiteitenaanbod willen samenstellen. Er is nog geen ultieme vorm gevonden die heel effectief is gebleken. Wel is het raadzaam om alle lessen die AanZet heeft opgedaan in dit project goed tot zich te nemen en deze toe te passen.

SPN, POI’s en de Innovatieraad hebben de afgelopen twee jaar (nog) geen betrokkenheid getoond om de opschalingskansen van dit project te verkennen. AanZet is benieuwd welke mogelijkheden zij zien en is uiteraard bereid om de opgedane kennis en technologie te delen. De afgelopen jaren heeft AanZet meer dan 25 presentaties verzorgd waarin onder meer dit concept ter sprake is gekomen.

Omdat het concept is ontwikkeld in het Virtueel Bibliotheek Platform – waar inmiddels 4 bibliotheekorganisaties gebruik van maken – is het concept zonder veel ontwikkeling al toepasbaar voor deze bibliotheken.

Vervolg bij AanZet
Zelf zien wij dit concept toepasbaar in een groter geheel: een virtuele vestiging waar wij bezoekers stimuleren met een leven lang ontwikkeling.

Naast dat dit huidige formulier geen logische plek inneemt in de klantreis, is er op dit moment voor gebruikers niet direct een incentive om hun interesses in te vullen. Zij krijgen niet á la minute relevante content (zoals een activiteitenaanbod) te zien op basis van hun input. De waarde van het delen van data wordt daarom minder gevoeld. Dat kan veranderen als we de informatiestromen in dit proces automatiseren en gebruikers meteen de voordelen ervaren, zoals geselecteerde content.

In de nabije toekomst gaan wij daarom experimenten uitvoeren om een online leerplatform te ontwikkelen. Op dat platform bundelen wij rondom thema’s relevante boeken, activiteiten, online collectie, lokale netwerken/personen en andere bronnen. Wij veronderstellen dat het aanbieden van een gepersonaliseerde mijnomgeving een (meer) logische plek is om in contact te komen met passende lees- en leermaterialen en communities. Het kan ons helpen om communities direct onder de aandacht te brengen en in die route mensen te verleiden actief te worden en een activiteit (mee) te organiseren. De gepresenteerde content kan bijvoorbeeld ook worden gecureerd door de gemeenschap zelf.

We leren van de ervaringen die we in dit project hebben opgedaan en testen grote assumpties ten aanzien van het online leerplatform. Dat kunnen we niet alleen. Daarom zoeken we samenwerking met partijen zoals SPN, KB, OCLC en NBD Biblion. Mochten er mogelijkheden zijn om dit vervolg in een Fieldlab op te pakken, dan gaan we daar graag over in gesprek.

Opschaling in Landelijke Digitale Infrastructuur
Voor landelijke opschaling is het vooral wenselijk dat bibliotheken in staat zijn om in grotere bulk interessedata van het huidige ledenbestand te registreren. Dan kunnen bibliotheken sneller communities in kaart brengen die voldoende omvang hebben om in bibliotheken activiteiten te organiseren. Het is dan wenselijk dat deze interessevelden worden aangeboden in het ILS (bibliotheeksysteem) of CRM systeem en geïntegreerd kan worden in touchpoints als het webplatform én mailsysteem. Dat kan bovendien nieuwe leden activeren om bij inschrijving direct hun interesses te delen.

Als vorm adviseren wij een aanbevelingssysteem (recommender system) dat op basis van interesse- en leendata geautomatiseerd content presenteert dat past bij de gebruiker.